VERKIEZINGSPROGRAMMA 2018-2022: DE MENS ALS MAAT

DE MENS ALS MAAT

1. Inleiding.

Dit verkiezingsprogramma behandelt in hoofdlijnen een aantal voor de PvdA Voerendaal belangrijke zaken. Deze benadering is o.a. ingegeven doordat Voerendaal steeds door een meerpartijencoalitie bestuurd wordt. Een coalitie waar overigens ook oog dient te zijn voor redelijke voorstellen en meningen vanuit de  oppositie.

Een integer bestuur is daarbij een vast baken, terwijl de menselijke maat niet uit het oog mag worden verloren. Daarvoor is het belangrijk dat naast de wensen van verenigingen ook zoveel mogelijk burgers worden betrokken bij het te voeren beleid. Dus, in plaats van alleen een verenigingsparticipatie naar burgerparticipatie.

2. Sociaal domein

In de voorbije periode is te veel ontwikkeld binnen de muren van het gemeentehuis zonder voldoende voeling te houden met de buitenwereld. Hooguit werd gekeken naar de wensen van de grotere bedrijven. De ontwikkeling van de wijksteunpunten (WSP’s) was daarbinnen bijna een dogmatische geloofskwestie. Deze zullen echter niet voor alle inwoners de oplossing zijn. Sterker nog: de WSP’s bieden momenteel slechts aan een zeer beperkt aantal inwoners oplossingen aan. Voortzetting van de WSP’s zal naar de mening van de PvdA Voerendaal dan ook alleen kunnen geschieden na een zorgvuldige evaluatie.

Naar de mening van de PvdA Voerendaal is er te weinig aandacht voor kleinschalige initiatieven. Wij vinden dat de gemeente Voerendaal eigenstandige initiatieven actief moet stimuleren en ondersteunen. Te denken valt dan bv aan kleinschalige zorgcoöperaties of zelfs éénstandige initiatieven. In het verlengde daarvan dient er bij de aanbesteding van werken niet alleen de focus op de prijs te liggen maar dient er meer oog te zijn voor kwaliteit en kleinschaligheid.

3. Het buitengebied (natuur en milieu)

Het buitengebied is  de schatkist van de gemeente Voerendaal.

Het is de basis voor het heerlijk wonen, werken en recreëren in de gemeente Voerendaal. Toch wordt de aantrekkelijkheid van dit landschap regelmatig bedreigd door bijvoorbeeld het verdwijnen van landschapselementen zoals graften en bermen. Deze negatieve ontwikkelingen dienen gestopt te worden.

Op dit moment missen we een samenhangend gemeentelijk beleid ten aanzien van het landschap.

De kern van het gemeentelijk beleid ten aanzien van het buitengebied dient de volgende uitgangspunten te hanteren:

1. Duurzaamheid
2. Zorgen voor een intrinsieke drive voor de beheersorganisatie, gericht op het belang van de natuur
3. De agrariërs zullen gestimuleerd dienen te worden om dienstbaar te zijn aan dit streven.

De PvdA Voerendaal vindt dan ook dat we de verantwoordelijkheid voor onze omgeving terug moeten halen naar de gemeente en de burger, met name door het gevoel te creëren dat een goed en mooi landschap iets van jezelf én van ons samen is. Dit standpunt is ook ingegeven door verwaarlozing van het toezicht door de gemeente op het behoud van graften en bermen.

We noemen als verdere mogelijkheden om de negatieve ontwikkelingen te stoppen

• Het beheer van plantsoenen en stukken landschap door burgers.
• Het oprichten van een of meer coöperaties met dit doel.
• Maar ook bijvoorbeeld het adopteren van een boom in een park.

Daarbij zou de gemeente moeten initiëren en ondersteunen.

Wat zou de gemeente verder kunnen doen? We noemen een aantal zaken:

• Wat goed is behouden en zelfs beter maken.
• Waken over het aantasten van de graften en bermen.
• Het IKL opnieuw gaan subsidiëren (t.b.v. overhoeken, vogels, kleine diersoorten).
• De inpassingsverplichting van boerderijen in het landschap zo nodig gaan afdwingen.
• Stel een gemeentelijk landschapsfonds in voor initiatieven van burgerbeheer.
• Voer een knooppuntensysteem in (zoals voor fietsers) voor wandelpaden.
• De gemeente dient meer gebruik te maken van subsidies, die vanuit Europa mede door de provincie worden beheerd (rode en blauwe diensten), mede ter ondersteuning van vorengenoemde zaken.

4. Cultuur

Voerendaal kent een rijk cultureel verenigingsleven. Dat koesteren we. Toch is het in deze tijd moeilijk om jongeren daarbij te betrekken. Nieuwe cultuuruitingen, maar ook de nieuwe sociale media, vragen om een andere benadering. De wensen en interesses van met name jongeren veranderen daardoor. Ook voor deze nieuwe cultuur- en kunstuitingen dient de gemeente oog te hebben.

Met name een voorziening als de bibliotheek dient zich verder door te ontwikkelen om te kunnen inspelen op de veranderende behoeftes en nieuwe technieken.  Daarvoor dient deze instelling voldoende en uitnodigende ruimte te hebben.

De PvdA Voerendaal wil daarom:

• Dat de gemeente oog heeft voor nieuwe kunst- en cultuuruitingen en deze faciliteert.
• Dat de gemeente Voerendaal een volwaardige hoofdvestiging voor de bibliotheek behoudt en deze voldoende toegankelijk houdt. Vernieuwing en modernisering zijn daarbij belangrijk, zodat zij haar rol in de huidige samenleving kan blijven vervullen.

5. Verkeer

Hoofdaders en haarvaten.

Voerendaal heeft slechts verbindingswegen en erftoegangswegen.

Echte transitwegen zijn er, behalve de autowegen, niet.

Slechts op een beperkt aantal wegen mag harder dan 30 km worden gereden. Dit zijn

• De lijn Heerlerweg, Valkenburgerweg, Klimmenderstraat,
• de lijn Bergseweg, Hogeweg en
• de Midweg/Karstraat, een gedeelte van de Ransdalerstraat en de Putweg.

Dit zijn de wegen die als verbindingswegen gebruikt en soms misbruikt worden.

Wat is er aan de hand?

De 30km wegen en sommige verbindingswegen worden regelmatig gebruikt als sluiproute voor doorgaand verkeer. Dit zorgt voor een overbelasting van deze wegen die hiervoor niet zijn ingericht. Daarnaast wordt het gebruik van deze wegen door landbouwmachines steeds intensiever. Niet in aantal, maar landbouwmachines leveren regelmatig problemen op  omdat deze steeds groter worden. Vanuit de bedrijfsvoering zijn deze ontwikkelingen begrijpelijk, maar regelmatig staan de landbouwmachines vast of worden er spiegels stuk gereden. Door dit alles komt de veiligheid in het gedrang en huizen worden nog steeds overmatig aan trillingen bloot gesteld. Kortom de leefbaarheid in de huizen en op straat wordt aangetast.

Verkeerde keuzes

Zijn er wel goede keuzes gemaakt in het verleden?

Zoals:

• 30 km-zones zonder enige controle.
• Herinrichting wegen met geparkeerde auto’s als verkeersremmers.
• Onvoldoende tegenhouden van doorgaand verkeer.

De PvdA Voerendaal ziet de volgende oplossingen om deze problemen op te lossen waarbij de gemeente het initiatief moet nemen:

• Doorgaand vrachtverkeer verbieden.
• Regelmatig controle op de meest kwetsbare plekken op de 30km wegen.
• Samen met de agrariërs en loonwerkbedrijven oplossingen zoeken voor de overlast (bijvoorbeeld bezien hoe het beheer van het landschap en de bewerking van de akkers kan plaats vinden met behulp van machines die minder overlast veroorzaken in de straten).
• Parkeerbeleid aanpassen op een aantal 30km wegen.

6. Duurzaamheid

Wij verkeren duidelijk in een overgangssituatie wat betreft de energievoorziening.

Naast het bestaande gemeentelijk initiatief voor het plaatsen van zonnecollectoren dient de gemeente de burgers  in initiatieven op het gebied van duurzaamheid actiever te ondersteunen. Ook te aanzien van waterhuishouding en inkoop kan de gemeente meer initiatief vertonen. De PvdA Voerendaal denkt daarbij aan:

• Ondersteuning bij het oprichten van coöperaties voor mensen die geen geschikte daken hebben voor zonnecollectoren.
• Stimuleren dat gebouwen worden uitgevoerd vanuit het cradle-to-cradle principe.
• Afkoppelen van regenwaterafvoer eventueel in combinatie met het stimuleren (met het waterschap) van lokale regenwateropvang.
• Duurzaam en fair-trade inkopen zodat we zeker weten dat er geen kinderhandje aan te pas komt en de milieudruk zo klein mogelijk is.
• Initiatieven stimuleren om huizen, enz. van het gas af te koppelen.

7. Huisvesting

Parkstad is een krimpgebied. En hoewel de krimp afvlakt blijft het op de schaal van Zuid-Limburg noodzakelijk om afspraken te maken over het al dan niet kunnen bouwen van nieuwe woningen. De huidige afspraken zijn echter voor de inwoners van Voerendaal te knellend. Door generiek af te spreken dat we niets meer aan de woningvoorraad toevoegen ontstaat er een scheefheid ten opzichte van waar vraag naar is. Er zijn in Parkstad gebieden waar de leegstand prominent groot is terwijl er binnen de gemeente Voerendaal behoefte is aan met name woningen voor:

• Starters (met betaalbare huurwoningen).
• Seniorenhuisvesting t.b.v. senioren die kleiner willen gaan wonen maar wel in eigen omgeving (inclusief aanwezige mantelzorg) wil blijven wonen.

De PvdA Voerendaal wil daarom dat de gemeente hier actief voor gaat strijden door:

• Een kleine aanpassing van de regionale afspraken te bewerkstelligen waardoor bouw van deze gewenste woningtypen in Voerendaal mogelijk blijft, door compensatie op plekken waar prominente leegstand is.
• Nog actiever splitsing in meerdere woningen mogelijk te maken van grote (soms goeddeels) leegstaande carréboerderijen en andere markante (vaak historische) gebouwen. Op die manier wordt ook leegstand voorkomen.

8. Vluchtelingen

In Nederland worden vluchtelingen met een verblijfstatus verdeeld over alle gemeenten. Ook in de gemeente Voerendaal zijn de afgelopen jaren diverse vluchtelingen gehuisvest en ook in de toekomst zal dit nog gebeuren. Het is zaak zo snel mogelijk deze vluchtelingen hun weg en hun plek te laten vinden in onze mooie gemeente. De gemeente Voerendaal dient hiertoe een actief beleid te gaan voeren, ook al in de periode dat de vluchtelingen nog begeleid worden door VluchtelingenWerk Nederland, door het (mede) direct activeren van een sociale schil rondom de vluchtelingen. De WSP’s dienen hierbij meteen te worden ingeschakeld.

9. Financiële positie en belastingen

Voerendaal heeft de laatste tijd veel voorzieningen erbij gekregen. Gemeenschapshuizen werden vernieuwd of worden gerealiseerd. De plannen voor een nieuw sportcentrum annex basisschool in Klimmen (Open Club Klimmen) zijn ver gevorderd. Pleinen en veel wegen zijn opgeknapt. Wijksteunpunten zijn opgericht in elk dorp. Kortom, er is heel wat geld gestoken in stenen en asfalt. De gemeente ligt er dan ook glanzend bij!

Opvalt dat, bij al de genoemde investeringen, in de raad geen discussie is geweest of ze wel echt noodzakelijk waren en wat de consequenties voor de belastingheffing richting de burgers zijn.

Voorbeelden zijn:

• Het plein in Ubachsberg.
• Gemeenschapshuis ’t Wouves zonder de basisschool in Ransdaal erbij te betrekken.
• Verhuizing bibliotheek voor kookclub WSP
• Het bruggetje bij kasteel Haeren (wel gekocht, nooit aangelegd).
• Speeltoestellen voor ouderen (!) in het park.

Gelukkig zien we dat de gemeenteraad bij de bestemming van de kerk van Kunrade inmiddels wél een dergelijke discussie heeft gevoerd. En dan ook  tot de conclusie kwam dat daar door de gemeente niet in een WijkSteunPunt XL (WSP XL) geïnvesteerd moest worden.

 Het geschetste probleem is  overigens nog vergroot doordat er op een aantal grote werken forse overschrijdingen optraden. We noemen de belangrijkste:

• Het Kunderhoes.
• De Auw Sjoel in Ubachsberg.
• Heerlerweg en Valkenburgerweg.

Het effect op de belastingheffing richting burgers (OZB)

In 2020 zal de OZB, vergeleken met 2014 met ruim 50% zijn verhoogd. Anders heeft de gemeente door al die grote uitgaven geen sluitende begroting meer in de toekomst. Kortom de burger betaalt achteraf de rekening voor het ontbreken van een verstandige discussie vooraf. We willen bezien of deze forse verhoging verminderd kan worden door juist weer de discussie breder te trekken.

Conclusie:

Uit vorenstaande blijkt overduidelijk dat in Voerendaal de burgerparticipatie is doorgeslagen naar ‘u vraagt wij draaien en betalen’. Dit staat het efficiënt inzetten van belastinggeld in de weg waardoor de OZB reeds diverse malen is verhoogd.

Het gemeentelijk beleid dient naar onze mening gebaseerd te zijn op een nut- en noodzaakdiscussie. Daarbij wordt jaarlijks vóóraf door de raad duidelijk per beleidsterrein aangegeven waar de accenten gelegd zullen worden. In de begroting zullen daartoe heldere kaders worden vastgelegd met  een jaarlijkse allesomvattende visie. Dit is vervolgens de basis voor een beleids- en investeringsplan.

Op terreinen waar dit niet meteen kan zullen beleidsvisies ontwikkeld dienen te worden.

Het beleids- en investeringsplan geeft dus duidelijk aan welke accenten er gelegd zullen gaan worden (én eventuele verschuivingen in het beleid) én waar het beleid en de investeringen uit betaald zullen worden én wat de eventuele noodzakelijke gevolgen zijn voor de gemeentelijke belastingen. Dit geldt uiteraard ook voor de uitvoeringsplannen.

10. Zelfstandigheid gemeente

Belangrijk is of de gemeente in staat is voor de toekomst de belangen van haar burgers naar behoren te behartigen. Bij de benadering van dit probleem zal zowel omhoog (samenwerking) als omlaag (bevoegdheden naar de dorpen) gekeken moeten worden. De schaal van de gemeente en de samenhang en de verknoping met de omringende gemeenten speelt een belangrijke rol bij het ‘omhoog kijken’.

Een treffend voorbeeld van de schaal is op dit moment de jeugdzorg.  Dat geldt overigens ook voor een groot aantal zaken zoals de gezondheidszorg, openbare veiligheid, onderwijs en werkgelegenheid.

Een groot aantal gemeenschappelijke regelingen zijn aangegaan om deze taken te kunnen uitvoeren. Gemeenschappelijke regelingen waarvan je je steeds moet vragen hoeveel de gemeente Voerendaal daar aan heeft en er uiteindelijk voor betaalt.

Als we ‘omlaag kijken’ zal voor ons het uitgangspunt zijn dat de zeggenschap over zaken die in de verschillende kernen spelen zo veel mogelijk ook binnen die kernen moet kunnen worden besloten. Zo dient bezien te worden of het mogelijk is om de bevoegdheid tot het doorvoeren van kleine wijzigingen in bestemmingsplannen over te dragen aan een kern. Uiteraard alles binnen de financiële en juridische grenzen waarbinnen de gemeente dient te opereren en natuurlijk zonder het geheel van de gemeente tekort te doen.

De tot stand gekomen functionele integratie van Voerendaal en Simpelveld dient overigens na een jaar objectief op effectiviteit geëvalueerd te worden voordat nieuwe stappen worden gezet. Daarna kunnen vervolgstappen worden gezet of beleidswijzigingen doorgevoerd.

Wat de PvdA Voerendaal betreft mag de discussie over zelfstandigheid stevig objectiever. De polarisatie die op dit moment ontstaat ten aanzien van zelfstandigheid versus samenvoeging staat de beste keuzes voor onze inwoners in de weg. Wat betreft de PvdA Voerendaal moet het vooral gaan over:

• Hoe blijf ik zo dicht mogelijk bij de inwoners van de verschillende kernen van Voerendaal en ten aanzien van welke onderwerpen is dit belangrijk? Hoe houdt ik de menselijke maat in stand?
• Hoe regel ik de zaken die voor onze inwoners belangrijk zijn maar niet lokaal te organiseren zijn.